Làm thế nào để giúp trẻ con sử dụng công nghệ hiệu quả?

Trong thời đại số, một vấn đề nan giải mà nhiều phụ huynh mắc phải là để con cái sử dụng thiết bị điện tử quá nhiều. Điều này dẫn đến những vấn nạn khác như mối quan hệ trong gia đình lỏng lẻo, trẻ em bị rối loạn cảm xúc và hành vi, ảnh hưởng đến sức khoẻ, thiếu kỹ năng giao tiếp xã hội, hay đòi hỏi…

Bố mẹ có thể thực hiện những cách sau để giúp con vừa dùng thiết bị điện tử hiệu quả phục vụ cho nhu cầu học tập, vui chơi; vừa không tạo ra sự phụ thuộc hoàn toàn và tiêu cực vào máy móc.

1. Bố mẹ nhất thiết phải làm gương cho con:
   Như tất cả những gì chúng ta từng dạy con trẻ, hành vi của trẻ bắt nguồn từ người lớn. Nếu mình nghiện điện thoại, mình đang dạy con nghiện điện thoại. Không nên vừa lái xe vừa trả lời điện thoại, vừa đứng chờ vừa gửi tin nhắn, vừa xem cập nhật Facebook vừa nói chuyện với con, vừa xem con đá bóng vừa tranh thủ gửi email. Hãy luôn hiển hiện bằng cách sống với khoảnh khắc thực hiện tại, hay giao tiếp cùng thời điểm.

2. Tạo ra những khoảng không gian và thời gian hoàn toàn không dùng đồ điện tử: bất cứ khi nào ăn (ăn sáng, ăn trưa, ăn tối, ăn quà), lúc làm bài tập, trước lúc đi ngủ (thay vì xem ti vi thì đọc sách). Nếu phòng ngủ ở trên gác, hãy để tất cả đồ điện tử ở tầng dưới.

3. Tắt đầu phát Wifi/nguồn phát Internet và những ứng dụng kiểm soát khác: Đây là cách dễ dàng để tạo những khoảng thời gian “không công nghệ” ở nhà. Đối với điện thoại thì chọn gói cước hạn chế tải dữ liệu thay vì dùng loại vô hạn.Tuy nhiên lưu ý rằng nếu dữ liệu tải về nhiều hơn mức cho phép thì tiền quá cước cũng đắt đỏ. Do đó cần có sự kiểm soát chặt chẽ.

Phụ huynh cũng có thể ngưng internet bằng cách sử dụng những giải pháp kiểm soát như Net Nanny hay Moment. Net Nanny và Moment cho phép cài đặt chế độ tạm dừng internet trên bất cứ thiết bị di động hay điện tử nào. Người dùng có thể cài đặt tại nhà hay từ xa. Và Moment cho phép kiểm soát trẻ dùng thiết bị bao nhiêu tiếng một ngày. Mức tối đa ứng dụng này cho phép là 3 tiếng.

Ngoài ra còn có thể cài đặt phần mở rộng thêm cho trình duyệt (web browser extension) tên gọi Waste No Time, cho phép hạn chế số giờ truy cập ở những trang web nhất định như Facebook. Những gia đình có con tầm tuổi thanh thiếu niên có thể dùng ứng dụng Our Pact hay MMGuadian để kiểm soát việc sử dụng thiết bị iOS và Android.

1. Tối đa hóa thời gian sử dụng thiết bị cho cả gia đình: chắc chắn sẽ có những lúc cả nhà ai cũng dùng đồ điện tử. Vậy hãy biến khoảng thời gian đó phát huy hiệu quả hết mức bằng cách cùng khám phá, tìm hiểu một chủ đề nhất định. Nếu như bố thích xem ô tô, chụp ảnh hay con thích tìm hiểu về Thế chiến 1, mẹ thích biết cách tự làm bánh, thì cả nhà hãy lần lượt cùng nhau xem những video về chủ đề đó, rồi cùng tải app thích hợp về để học, thực hành thêm. Nhớ là hãy cùng xem và cùng chơi.
   Nếu con còn nhỏ (lứa tuổi nhà trẻ) thì có thể chơi những trò mang tính giáo dục cao về các nhân vật như Curious George, Dora, hay Care Bears. Những trò chơi này chạy trên nền các thiết bị như Gameboys, Playstations, Nintendos.

2. Thường xuyên tạo ra những hoạt động không dính dáng đến thiết bị cho cả gia đình: không nên vội tước ngay hết thiết bị điện tử của con. Trước khi buộc con ngưng, hãy tạo ra những hoạt động thay thế đủ hấp dẫn, mới mẻ. Ví dụ cùng đi dạo sau khi ăn cơm xong, cùng ra công viên, hiệu sách, cùng đi ăn kem, chơi thể thao, xem phim, tham gia sự kiện của trường, của khu phố ….

3. Để điện thoại ở nhà: nhất là đi đâu trong vòng một giờ đồng hồ. Nếu nhất thiết phải mang theo điện thoại thì cách tốt nhất là để ngoài xe. Tránh đưa điện thoại cho con khi phải xếp hàng, lúc chờ đồ ăn, hoặc bất cứ khi chờ đợi nào khác. Việc dùng thiết bị điện tử khi chờ đợi sẽ dần thành thói quen rất khó sửa về sau. Và bố mẹ phải làm gương trước. Ví dụ bố mẹ áp dụng quy tắc này ngay cả khi đi chơi với nhau (date night) không có con theo cùng. Mặc dù có những lý do như phòng trường hợp ai gọi khẩn cấp để biện hộ, nhưng hãy tránh cám dỗ hết mức có thể. Nên thực hiện tuân theo nguyên tắc, nhất là khi đang kết nối tình cảm trực tiếp với người thân.

4. Đặt ra những giới hạn cụ thể cho việc dùng thiết bị điện tử: Lên danh sách những việc con cần làm trước khi được sử dụng điện thoại, máy tính, ti vi, hay Ipad. Chẳng hạn như ăn xong xuôi, dọn dẹp phòng riêng hay nhà gọn gàng, gập chăn màn, chơi ngoài sân 30 phút, đọc sách 20 phút, giúp ai đó trong nhà 10-15 phút, vẽ hoặc viết hay đánh đàn 15-20 phút. Thường thời gian tổng cộng để hoàn thành khoảng 5-6 đầu việc là một tiếng đồng hồ.

5. Bố mẹ chịu khó làm “bài tập về nhà”: hãy đọc và nghiên cứu kỹ những miêu tả, đánh giá về trò chơi, ứng dụng, hoặc trang web mà con hay vào. Đọc để xem những chương trình hay đó có phù hợp với độ tuổi, khả năng và sở thích của con hay không.

6. Thu xếp để những thiết bị điện tử trong khu vực nhiều người qua lại trong nhà: để phụ huynh có thể nhìn được màn hình. Những góc như thế trong nhà thường là bếp, phòng ăn, phòng khách. Tránh tuyệt đối để ti vi trong phòng ngủ của trẻ, theo lời khuyên của Học viện Bác sĩ Nhi khoa Hoa Kỳ.

7. Tuân thủ nội quy của trường và thày cô: Nếu trường quy định không được mang theo điện thoại hay Ipad thì tuyệt đối không cho con mang đi. Ở Mỹ, học sinh từ cấp 3 trở lên mới được mang điện thoại. Chỉ khi có dịp đặc biệt như ngày chơi điện tử, buổi trình bày dự án, trường hay cô thông báo thì học sinh mới được mang thiết bị điện tử đến trường. Nếu trong trường hợp khẩn cấp cần liên lạc với con thì bố mẹ có thể gọi đến số điện thoại của trường.

8. Ra những quy định nghiêm ngặt trong việc sử dụng mạng xã hội: Nhìn chung, nếu cấm hẳn con trẻ dùng mạng xã hội là tốt nhất. Đã có quá nhiều sự vụ, vấn đề phức tạp liên quan đến mạng xã hội.

9. Làm hợp đồng: Trước khi mua hay đưa điện thoại cho con dùng, bố mẹ hãy cùng con thảo một bản hợp đồng. Nên đưa ra những ranh giới để dễ kiểm soát hơn là đợi đến khi sự đã rồi mới lo giải quyết. Trong bản hợp đồng bố mẹ có thể bao gồm bất cứ điểm nào trong post này, ví dụ như những khung giờ không công nghệ, phòng ngủ không máy móc thiết bị… Ngoài ra bố mẹ cần thêm quy tắc quan trọng là bố mẹ có quyền kiểm soát điện thoại và các loại máy tính bất cứ lúc nào- tức là lập và giữ mật mã, tịch thu khi cần thiết, không được tải hay mua những chương trình hay ứng dụng khi chưa xin phép. Và nhất là tuyệt đối không giao tiếp với người lạ, không gửi hình ảnh cho bất cứ ai không phải người thân trong gia đình hay bạn bè.

10. Khuyến khích con gọi điện thoại hay đến thăm: thay vì để mặc con nhắn tin cho bạn 30 phút, bố mẹ khuyên con rủ bạn đi đâu hay làm gì cùng nhau như đi bơi, chạy, hay ăn uống, đến nhà người bạn khác…

11. Dùng điện tử, công nghệ làm hình thức xử phạt đầu tiên. Ngay từ đầu làm rõ cho con hiểu quan điểm rằng công nghệ không phải đồ ăn thức uống, không phải cứ cần là được. Công nghệ không phải là nhu cầu thiết yếu (need) mà chỉ là mong muốn cá nhân (want).Việc sử dụng phải được coi như một phần thưởng. Thế nên nếu không xứng đáng thì phần thưởng này sẽ bị tước mất bất cứ lúc nào. Bố mẹ đừng sợ khi phải lấy điện thoại hay thiết bị khỏi tay con, coi đấy là sự trừng phạt gì ghê gớm hay dữ tợn. Việc tước công nghệ khỏi tay con hợp lý chứng tỏ mình đang là những ông bố bà mẹ tốt.

CHĂM SÓC MẮT TRONG THỜI ĐẠI SỐ

Theo thống kê của Tổ chức Công dân Thời đại Số Toàn cầu, việc phải tập trung liên tục vào màn hình thiết bị điện tử làm giảm 66% mức chớp/nháy mắt trung bình, dẫn đến hiện tượng mắt bị khô, ngứa, và có cảm giác nóng.

Sau đây là những bước để bảo vệ đôi mắt:

1. Xây dựng, xếp đặt bàn/khu vực làm việc hợp lý cho tư thế ngồi. Để màn hình máy tính ở giữa, trong khoảng cách của hai bên cánh tay, hơi thấp hơn tầm mắt một chút. Tư thế giúp giữ cho lưng thẳng và duy trì khoảng cách hợp lý giữa người và máy.

2. Để màn hình chúc xuống, nhằm hạn chế bị ánh sáng chói.

3. Với những ai phải thường xuyên làm việc trên máy tính, bác sĩ nhãn khoa khuyên sắm kính chuyên dụng dùng cho máy tính- kính có tròng chống phản xạ, kết hợp với lớp phủ pha chế bằng công thức đặc biệt có thể chặn hoặc hấp thu có chọn lọc ánh sáng xanh.

4. Thực hiện quy tắc 20/20/20: cứ mỗi 20 phút thì nghỉ 20 giây, cố tập trung nhìn vật cách xa ít nhất 20 feet (tương đương 6m)

5. Điều chỉnh độ sáng của thiết bị: nên cân nhắc đổi màu nền từ trắng sáng sang xám nhẹ.

6. Giảm lượng ánh sáng đèn xung quanh: vì những nguồn sáng này ganh đua, gây gắt với ánh sáng từ màn hình thiết bị.

7. Tăng kích cỡ phông chữ hay khung màn hình: để việc đọc dễ dàng hơn

8. Đừng quên chớp mắt: chớp mắt thường xuyên tạo chất nhờn và do đó giúp đôi mắt khoẻ mạnh hơn và không bị khô.

9. Hạn chế thời gian sử dụng: Đối với con trẻ, rất nên khống chế và giảm thiểu thời gian sử dụng thiết bị điện tử. Và để làm gương, chính những ông bố bà mẹ hãy hạn chế sử dụng điện thoại, máy tính, và các thiết bị điện tử khác.

Tác giả: Cô Thu Hồng.